* kunst in de buitenruimte (1984-2009): Charlois, Hoogvliet en Enschede

*

Tussen 2004 en 2009 heb ik me in drie fasen beziggehoudenmet een omvangrijk werk in de naamloze semi-publieke ruimte, gelegen tussende Charloisse Kerksingel en de Wolphaertsbocht, in het hart van Oud Charlois, de oude dorpskern op Rotterdam-Zuid, die de Rotterdamse Deelgemeente Charlois zijn naam gaf.

Bij elk van de drie fasen had ik te maken met een andere een andere opdrachtgever. 

Na het overlijden van de Charloisse cultureel gangmaker Paul Opmeer in 2003, kwamen een aantal van zijn vrienden bijeen om te bespreken wie welke van Pauls onvoltooide projecten zou gaan afmaken. Paul had met kunstenaar Louise Leenders al een begin gemaakt met het project 'Schoorsteen Schobben'.  Louise had een workshop georganiseerd met de leerlingen van de basisschool  die aan het binnenplein gelegen is, met als doel te komen tot schilderingen,  aan te brengen op de nogal aftandse schoorsteenpijp op het dak van de spuiterij van het garagebedrijf van de gebroeders Schobben. De selectie van de tekeningen die in aanmerking kwamen was al gemaakt. Ik heb het toen op me genomen dit project af te maken. Stichting Kick was opdrachtgever. De tekeningen heb ik samen met Louise,  met acrylverf overgebracht op Tyvek. De stukken Tyvek aan elkaar genaaid en het geheel, met gevaar voor eigen leven, rondom de schoorsteen aangebracht.  Voor de bovenste meters had ik een hoogwerker nodig, die welwillend ter beschikking werd gesteld door een hoogwerkerverhuurbedrijf.

De 'onthulling' van het resultaat, door Sinterklaas, werd behalve door de hele school, bijgewoond door portefeuille-houder Schrijer van Deelgemeente Charlois,  die opperde dat ik dan ook maar eens iets moest gaan doen aan de oude schutting die onder de schoorsteen langs het schoolplein stond. Ik stelde ter plekke de voorwaarde dat er dan eerst een nieuwe schutting zou moeten worden neergezet. Het duurde toen nog wel even voordat ik daar uiteindelijk het hier afgebeelde 'Containerstoomschip' op schilderde, maar de Deelgemeente betaalde het materiaal en leerlingen van een vmbo-school in de buurt bouwden de schutting, terwijl de O.I.B.S. Charlois zelf een fonds kon aanspreken om mijn honorarium te betalen, indien er aan de voorwaarde zou worden voldaan, dat de kinderen van deze school in het werk betrokken zouden worden.

Het onderwerp van m'n schildering lag voor de hand: door een groot schip op de dertig meter lange schutting af te beelden kreeg de schoorsteen ook een betekenis die het eerder nog niet had.

Op de oude vervallen schutting stond ook al een schildering, die ooit was gemaakt door kinderen, waarvan enkelen inmiddels zelf al weer kinderen op deze school hadden. Enkele elementen uit die schildering heb ik, uit piëteit, in de nieuwe laten terugkeren.

Situatie in 2004.

Alle acht groepen zijn gevraagd om mij lijstjes aan te leveren van voorwerpen/dingen/zaken die zich volgens hun, in de acht op mijn tekening zichtbare, transparante containers zouden moeten bevinden.

In 2008 werd ik door de Deelgemeente Charlois gevraagd om een voorstel te doen voor het aan de schutting grenzende muurvlak, ter hoogte van het terras van restaurant Hof van Charlois. Dat dwong mij een antwoord te zoeken op de vraag, waarheen dit Containerstoomschip eigenlijk vaart. Het antwoord: naar de haven van Charlois.  Waar die zich bevonden heeft is te zien op de afgebeelde kaart uit 1898.

Deze muurschildering, die ik in de lente van 2009 maakte, heb ik genoemd 'U bevindt zich hier'. Op de plaats waar men staat heb ik een rvs spijker in de muur getikt.

Tot slot was er nog de blauwe roldeur, nog steeds ter hoogte van het terras van het restaurant. Daarop heb ik een tekst aangebracht, geschreven in 1738, waarin over een voorval wordt verteld dat zich zou hebben voorgedaan in 1511, toen de kerk van Charlois moest worden gewijd.

Weliswaar ingekort en hertaald, maar wel met behoud van strekking:

Ontwerpschets (2008) van 'U bevindt zich hier'.

In 2016 is het Containerstoomschip, zie hierboven, zo vaal en afgebladderd dat mij wordt verzocht om met deze schutting iets nieuws te doen. In juli heb ik in 1 week de oude acrylschildering van de drager afgeschuurd en in de twee weken daarna dit blokkenpatroon erop gezet met dekkende kleurbeits.

*

Een eerder project in Oud Charlois betrof een tijdelijke invulling van een slooplocatie in de Bakkerstraat. Een school in de buurt was er al bij betrokken en kinderen hadden middels een prijsvraag een naam gekozen: 'Uitleefhoek Repelsteeltje' moest het worden. Aan mij het verzoek om het speelterreintje aan te kleden met een toegangsmarkering en met de kinderen in anderhalf uur de schutting te decoreren. Ik maakte daartoe enkele tientallen sjablonen van allerlei voorwerpen en sloeg spijkertjes in de houten schutting op de plaatsen waar ik de kinderen een plaatje wilde laten maken. (1998)

Inmiddels is de hele Ambachtenbuurt herbouwd. Het poortje heb ik wel teruggekregen, maar bij mijn verhuizing van 2006 heb ik het toch maar vernietigd...

*

In 2002 en 2003 maakte ik voor in opdracht van de woningcorporatie De Nieuwe Unie  voor resp. Westduelstraat en Pompstraat in Oud Charlois, in totaal 22 kunstwerken, waarvan zes met als basis tekeningen van kinderen uit die buurt.  Doel was verbetering van de straat en verfraaiing van de bergingstraveeën, die sinds de jaren tachtig met donkerrode panelen geblindeerd waren geweest.

Zie voor alle afbeeldingen het betreffende hoofdstuk.

*

Kort daarop kreeg ik van Jannie Hommes het verzoek om voor het winkelpandje op de Kaatsbaan in Oud Charlois, waarin zij haar advocatenkantoor had gevestigd, een kunstwerk te maken, dat het bureau van haar secretaresse een beetje uit het zicht vanaf de straat zou halen. Het werd 'Kaatsbaan verklaard'. Twee platen lichtgeel geverfd mdf, waarin de voorstelling uit is gefiguurzaagd;  ertussen een plaat perspex, waarvan sommige plekken beplakt zijn met gekleurd transparant folie. Onderdeel van het werk is dat er 's avonds een lampje brand achter het paneel. In de voorstelling wordt inzichtelijk gemaakt hoe het kaatsen in Zuid Holland er tot het eind van de 19e eeuw uitzag. Onthulling gebeurde door de Friese 'kaatsprofessor' Pieter Breuker.

P.S. Kunstwerk 'Kaatsbaan verklaard' is verwijderd in 2018

*

Rond het electriciteitshuisje op de kop van de Boergoense Vliet hing eind jaren '90 een nogal criminele en bedreigende sfeer. 

Omwonenden wilden graag deze plek terugveroveren. Charlois' Welzijn bedacht dat dat zou kunnen door de bewoners onder leiding van een kunstenaar het huisje te laten beschilderen.

Ik maakte een ontwerp waarbij elke zijde van het huisje een beeld gaf van wat er in de betreffende windrichting vroeger ooit te zien geweest is.  

De tekening heb ik tevoren met potlood opgezet, en op zekere zaterdag in 2002 hebben alle betrokken omwonenden de hele voorstelling met acrylverf 

ingeschilderd. Ik mengde de verf. In de volgende dagen heb ik bij alle onderdelen teksten geschreven, waardoor de hele geschiedenis van Oud Charlois er te lezen is.

P.S. 

Voorjaar 2019 is dit elektriciteitshuisje verwijderd...

*

*

Nabij de plek waar het hierboven behandelde transformatorhuisje zich bevindt, had ik zes jaar eerder in opdracht van Stichting Expositieruimte Klein 14 

(in de persoon van Paul Opmeer) aan de zijgevel van het doktershuis Frans Bekkerstraat 36 een kunstwerk bevestigd met een diameter van 3 meter, 

getiteld 'Bloms Boot in Bonte Boom'.

Materiaal Forex, beschilderd met acryl.

De nieuwe eigenaar van het pand heeft in 2010 het kunstwerk verwijderd i.v.m. gevelrenovatie.In mijn atelier heb ik het gerestaureerd en in mei 2011 herplaatst en wel aan de gevel van het buurthuis in de Clemensstraat, eveneens in Oud-Charlois.

*

Het naamloze driehoekige plein bij mij voor de deur in de Tarwewijk wordt  door de meeste omwonenden Verschoorplein genoemd, naar 

een van de drie straten die het omsluiten. Een buurvrouw vroeg me of ik niet eens een kunstwerk voor dit plein kon maken. Daar voelde ik wel wat voor. Ik slaagde erin Deelgemeente Charlois en de woningcorporatie De Nieuwe Unie allebei 50% van de kosten te laten betalen van dit werk, dat Multikrans heet, gefiguurzaagd uit 20 mm dik Forex en beschilderd met acrylverf.

*

Ook van Forex zijn alle onderdelen van dit werk op een van de kopgevels van de flatgebouwen aan de Beugstraat, Zalmplaat te Hoogvliet. Gemaakt in 

samenwerking met Vera Harmsen, in opdracht van Vestia Hoogvliet.  Aan het ontwerp ging een workshop vooraf, 'kunst in het gras', die erop gericht was bewoners aan het tekenen te krijgen. Het resultaat daarvan was weliswaar bedroevend, maar is niettemin in hierin verwerkt.

 

(inmiddels is in 2011 de flat gesloopt. Het werk ligt ergens opgeslagen.)

*

Mijn eerste monumentale kunstwerk in de openbare ruimte maakte ik in 1984, als BKR-opdracht. Achterzijde van Theater aan de Markt Concordia, 

Stadsgravenstraat in Enschede.

 [Pastel op papier, gepolyfineerd, dwz in pvc geperst, (negen platen van 1 x 1.50 m)]

Titel: 'Daglicht in de nachtstraat'.

Tot mijn grote spijt zijn de gebruikte kleurstoffen niet lichtecht gebleken.  

Bovendien is het pvc sterk vergeeld, en tenslotte is het restant van de pasteltekening 

 onzichtbaar geworden door een witte aanslag op het oppervlak.  

 (naschrift 2015: werk is verwijderd)