* overige stadsgezichten: Voorburg, Firenze, Hengelo, Amsterdam, Rotterdam (1979-1999)

-Voorburg-

Voorafgaand aan het maken van de reeks Enschedese stadsgezichten (zie hiervoor het betreffende hoofdstuk), maakte ik aan de hand van dia's uit het archief van m'n vader enkele pastels van Voorburgse taferelen. De eerste, de bloeiende forsythiastruiken langs de zijgevel van tegelhandel Coenen aan de Prinses Mariannelaan, wist mijn vader te verkopen aan deze firma, maar enkele jaren later ging die zaak in vlammen op. 

Ik heb van m'n pasteltekening nooit een foto gemaakt. Mogelijk is er in de nalatenschap van m'n vader nog ergens een kiekje van te vinden.

Volgde de hier afgebeelde Horvettekade in Voorburg, die ik me nog uit mijn kindertijd kon herinneren, maar inmiddels aan verkeersregulatie was opgeofferd. Het water is de Broeksloot. Deze tekening heeft altijd bij mijn ouders op kantoor gehangen, later bij m'n moeder in de woonkamer. 

De bloeiende japanse kers aan de Laan van Heldenburg, gemaakt kort voor de Enschedese bloesempasteltekening 

'Middag in mei'. Deze heeft een tijdje bij m'n ouders gehangen, totdat m'n tante uit Australië op bezoek kwam en 'm kocht.

-

-Firenze-

Van de drie pasteltekeningen die ik maakte naar aanleiding van de foto's gemaakt tijdens een vakantie in Firenze, is dit de enige waar ik een nog afbeelding van heb kunnen vinden: Uffizi.

-

-Zutphen-

-

-Hengelo-

'Kathedraal te Hengelo (O)'

De machtige koeltorens van de Hengelose electriciteitscentrale waren allang buiten gebruik, maar bleven gezichtsbepalend voor Hengelo-Oost.Toen ik vernam dat de torens gesloopt zouden worden, heb ik ze vereeuwigd.

De snackcar lijkt een vreemde eend in deze troosteloze bijt, maar misschien stond er links buiten beeld wel een school of zoiets...

Enschedesestraat te Hengelo.

(De pijl wijst terug naar Enschede.)

Op nagenoeg de zelfde plek als de hiervoor getoonde Enschedesestraat in Hengelo maakte ik in 1991 een serie foto's om deze pastel op papier met een panorama van 360 graden te kunnen maken voor een tentoonstelling in de daargelegen expositieruimte De Molen.

Op de zolder van de molen hing het 7 meter lange en 125 cm hoge panorama.

Fragment 'panorama Enschedesestraat', richting Hengelo

Fragment 'panorama Enschedesesstraat', richting Enschede.

detail

De laatste drie meter van de tien meter lange rol papier besteedde ik aan drie losstaande pasteltekeningen van elementen die wel in het panorama zitten maar niet voldoende tot hun recht kwamen.

De imposante rode beuken zijn in mei op hun mooist. Toen ik het panorama voorbereidde was het augustus en dan is het rood al een soort groen geworden. En het schitterende Jugend Stil-huis gaat in het panorama te zeer schuil achter struweel en auto's. Als derde kwam de molenstomp zelf, die op het panorama zelf slechts twee decimeter hoog is. Deze drie heb ik achteraf los gesneden en elk als afzonderlijke panelen afgemaakt, door er iets aan toe te voegen.

'Heilig huis'

'Boom in Hengelo'

'Molenkruis'

-

-Amsterdam-

Op verzoek van een Hengelo's ingenieursburo ben ik in 1994 een aantal keren te registreren van vanuit Rotterdam naar Amsterdam gegaan om het bouwproces Ben van Berkels project op de Nieuwezijds Kolk. Maar al jaren daarvoor had ik deze plek bezocht en er bovenstaand beeld vastgelegd. Ik heb er zelfs twee versies van gemaakt, een als pastel en deze ingekleurde pentekening. 

Tijdens de bouwwerkzaamheden werden in de bouwput de fundamenten aangetroffen van wat vermoedelijk het kasteel van de Heren van Aemstel is geweest, the very heart of the town. Op een dag was de vondst voor publiek opengesteld. Nog steeds heb ik spijt dat ik toen ik de foto maakte die de basis vormt van deze pasteltekening, 

niet even "meneer Baart! " heb durven roepen zodat deze stadsarcheoloog, die in die tijd bijna dagelijks in alle kranten stond, een moment zijn blik omhoog zou hebben gericht, recht in de lens van mijn camera...

-

-Rotterdam-

In Feijenoord stond dit oude watertorentje als een veel te groot schaakstuk over het op het plein aangebrachte schaakbord uit te kijken. Gefotografeerd in 1991, getekend in 1997. Het torentje is inmiddels gerestaureerd en het schaakbord geasfalteerd. De tekening is door Deelgemeente Charlois geschonken aan Deelgemeente Feijenoord, ter gelegenheid van de ingebruikneming van het nieuwe kantoor van de laatste.

Arches and Bowls and Curves and Domes

Links in het lijnenspel op het asfalt van dit plein is hetzelfde schaakbord zichtbaar dat op de vorige tekening te zien is. De halve bollen zullen oorspronkelijk wel iets met gas van doen gehad hebben, maar waren hier, in 1991 jeugdhonk en oefenruimte. Ertussenin de bogen van de Van Brienenoordbrug en om het geheel te completeren een regenboog eroverheen.

'Tijdelijk Rotterdams stadsgezicht.'

Deze peperbus stond voor het oude station Blaak, (erachter is nog het luchtspoor te zien). Ineens prijkte deze juffrouw in haar onderjurk, die voor geen enkel product reclame stondte maken, hoewel ze wel aan de drank was. (Pas later ben ik gaan vermoeden dat de aan de overzijde van de Blaak gelegen kunstacademie er iets mee te maken had.)

Dorpsweg met Kathedraal van Charlois

Westersingel

"L' homme qui marche vers le Sud", oftewel: De Man zonder hoofd heeft zich omgedraaid en wandelt in de richting van de vrouw die, eveneens zonder hoofd, op hem staat te wachten op het Charloisse Hoofd. Of het bronzen beeld van Rodin en het granieten beeld van Kees Buckens elkaar ooit zullen krijgen zonder hulp is hoogst twijfelachtig, zo met dierivier ertussen. Het leven valt niet mee zonder hoofd.

Van deze vrij grote pastel op papier heb ik nog geen goede foto kunnen vinden. De Vrouw Zonder Hoofd staat er te wachten op haar minnaar, de Man Zonder Hoofd, die helaas niet zwemmen kan. Als het een betere foto was geweest was wellicht duidelijker te zien dat alle Rotterdamse oeververbindingen hier in beeld zijn gebracht: een van de gebouwtjes van de Maastunnel, de Erasmusbrug en de Willemsbrug evenals de Van Brienenoordbrug.

Een kunstproject dat ik eigenlijk in gedachten had, om de beelden daadwerkelijk eenmalig bijeen te laten brengen (met Rodin's beeld werd in die tijd toch af en toe gesleept wegens herinrichting van de Westersingel), heb ik nooit werk gemaakt, uiteindelijk ben ik toch maar steeds tekenaar gebleven. Nu zou het zelfs al een uitdaging zijn om deze twee tekeningen weer bij elkaar te brengen...

-Hollandse IJssel-

Aankomst of vertrek

Deze laatste pasteltekening maakte ik na terugkeer in het Zuid Holland van mijn jeugd. Hollandsche IJssel ter hoogte van Moordrecht, waar mijn overgrootvader, naar wie ik vernoemd ben, ooit woonde (bij de Snellesluis).

Het beeld van deze gestrande schuit vol met de vegetatie die de omgeving ook heeft, waarvan je niet weet of hij het komt halen of brengen, fascineerde mij, maar ook mijn moeder, die het werk kocht en decennialang in huis had. Na haar overlijden keerde het bij mij terug.